«ՀՐԱԶԴԱՆ-ՑԵՄԵՆՏԸ» ԿԳՈՐԾԻ, ԻՍԿ ՄԻԽԱՅԻԼ ԲԱՂԴԱՍԱՐՈ՞ՎԸ... ԱՐԱ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ «Հրազդան-ցեմենտ» ընկերությունն անցյալ տարվա 4-րդ եռամսյակից վերագործարկվել է, թողարկելով շուրջ 75 հազ տոննա կամ 2,7 մլրդ դրամի ցեմենտ: Ընկերությունում ներկա պահի դրությամբ աշխատում է 470 մարդ: Երբեմնի արդյունաբերական քաղաք Հրազդանում նման ձեռնարկության վերագործարկման նշանակության մասին խոսելը երեւի թե ավելորդ է: Ավելացնենք նաեւ մրցակցային դաշտ ապահովելու առումով Հայաստանում երկրորդ ցեմենտի գործարանի աշխատելու կարեւորությունը: Գագիկ Ծառուկյանին պատկանող «Արարատցեմենտը» կունենա մրցակից, ինչը, բնականաբար, դրականորեն կազդի արտադրվող ցեմենտի որակի եւ գների վրա: Եվ, ի վերջո, «Հրազդան-ցեմենտը» արդյունաբերական ձեռնարկություն է, Հայաստանի արդյունաբերության երբեմնի հսկաներից մեկը եւ նրա աշխատանքը (մի կողմ թողնելով էկոլոգիական խնդիրները) միմիայն դրական նշանակություն կունենա մեր արդյունաբերության համար այնպես, ինչպես որեւէ այլ արդյունաբերական ձեռնարկության վերագործարկման դեպքում: Իսկ ի՞նչ էր եղել այդ ձեռնարկության հետ եւ ինչո՞ւ էր այն հայտնվել պարտքերի եւ տույժ-տուգանքների տակ: 2008-2009-ին համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի տարիներին շինարարության անկումը, բնականաբար, բացասական ազդեցություն ունեցավ նաեւ «Հրազդան-ցեմենտի» վրա: Սակայն, ասել, թե ձեռնարկությունը ֆինանսական պարտավորություններ կուտակեց միայն այդ պատճառովՙ ճիշտ չէ: Այն ժամանակ ընկերության սեփականատերն էր ոչ անհայտ Միխայիլ Բաղդասարովը: Այս մարդուն բնորոշ է գրեթե նվեր ստացած ձեռնարկությունները հասցնել սնանկացման եզրին, ապա հավաքելով նրանց գործունեությունից ստացված ողջ հասույթըՙ հեռանալ: Ընդ որում, Միխայիլ Բաղդասարովը սովորաբար մենաշնորհային բիզնես է ծավալումՙ չունենալով կամ գրեթե չունենալով մրցակցություն: Մի ժամանակ, նա դիզվառելիքի միակ ներկրողն էր, ապա մյուս ներկրողների հայտնվելուց հետո դուրս եկավ այս ոլորտից: Հետո նա ազգային ավիափոխադրող «Արմավիայի» սեփականատերն էր եւ վերջինիս նույնպես «բարեհաջող» սնանկացման հասցրեցՙ պարտքեր թողնելով բոլորինՙ պետական բյուջեին, օդանվակայանին, ավիացիոն զանազան ծառայություններին, ավիաընկերության օդաչուներին, ուղեկցորդուհիներին եւ մյուս աշխատակիցներին: «Հրազդան-ցեմենտն» այս շարքում հերթականն էր: Ինչպես ընդունված է մեղմորեն ասելՙ «անարդյունավետ կառավարման պատճառով», «Հրազդան-ցեմենտը» 2016-ի փետրվարի 1-ի դրությամբ 933 մլն դրամի պարտք ուներ պետական բյուջեին: «ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը», որտեղ գրավադրված են «Հրազդան-ցեմենտի» գույքն ու հաշիվները, տրամադրել էր լրացուցիչ վարկՙ 179 մլն դրամ աշխատակիցների աշխատավարձը մարելու եւ 122 մլն դրամՙ հոսանքի դիմաց վճարումներ կատարելու նպատակով: Հարկերի ուշացման պատճառով կուտակված տույժերից ազատելու դեպքում, բանկը պատրաստվում է լրացուցիչ ֆինանսավորում տրամադրելՙ ի հավելումն արդեն տրամադրած 4,6 մլն դոլարի վարկի: Վերջինիս շնորհիվ ընկերությունն իրականացնում է արտադրության ընդլայնման աշխատանքներ, նախատեսելով ցեմենտի արտադրության 2016-ի տարեկան ծավալը հասցնել մինչեւ 200 հազար տոննայի, որի արդյունքում պետական բյուջե կվճարվի ավելի քան 700 մլն դրամի հարկեր, կպահպանվեն աշխատատեղերը, հնարավորություններ կառաջանան արտադրության զարգացման համար: Թեեւ դժվարությամբ, բայց խորհրդարանն, այնուամենայնիվ, համաձայնություն տվեց «Հրազդան-ցեմենտին» տույժերից ազատելու: Ինչո՞ւ դժվարությամբ, քանի որ աշխատատեղեր ստեղծելու, տնտեսություն զարգացնելու կոչերով հաճախ հանդես եկող պատգամավորները մոռանում են այդ ամենի մասին հենց այն պահին, երբ դա անհրաժեշտ է գործնականում ապացուցել: Այդուհանդերձ, «Հրազդան-ցեմենտին» գործելու հնարավորություն տրվեց, բայց նրան այդ կացության մեջ գցած «գործարարը» հերթական անգամ խուսափեց պատասխանատվությունից: Մի՞թե նա այլեւս չուներ գույք կամ այլ ակտիվներ, որոնք պետք է կալանքի տալ վերցվեին եւ դրանց վաճառքի միջոցով մարվեին այն պարտքերը, որոնք առաջացել էին Բաղդասարովի կողմից գումարային ամբողջ հասույթները գրպանը դնելու սովորության համաձայնՙ թե՛ «Հրազդան-ցեմենտի», թե՛ «Արմավիայի» դեպքում: |
