ՆՈՎՐՈՒԶ ՄԱՄԵԴՈՎՆ` ԸՆԴԴԵՄ ԻԼՀԱՄ ԱԼԻԵՎԻ ՎԱՀՐԱՄ ԱԹԱՆԵՍՅԱՆ Հարեւան երկրում ամեն ինչ հիշեցնում է «հին, բարի ժամանակները»: Ունեն «համազգային առաջնորդ», որի արձանները հանդիպում են ամեն քայլափոխի, ձեւակերպված է «միակ ճիշտ գաղափարախոսություն», որից շեղվողները ենթարկվում են հալածանքների եւ բռնությունների, հայտնաբերել են «միակ թշնամուն, որը փորձում է մարդու իրավունքների պաշտպանության քողի տակ խարխլել Ադրբեջանի տնտեսական եւ սոցիալ-քաղաքական կայունությունը», մամուլը համատարած վերահսկողության, այլախոսությունը` հետապնդման տակ է: Եւ, ամենակարեւորը` եռամսյակը մեկ գումարվում է կառավարության նիստ, որը, չնայած նավթի միջազգային գների եւ Ադրբեջանում արդյունահանման ծավալների անշեղ անկման, արձանագրում է «թռիչքային տնտեսական աճ»: Իսկը` ինչպես Հեյդար Ալիեւի կոմունիստական «գահակալության» տարիներին, երբ Ադրբեջանը «լայն քայլերով էր առաջ ընթանում»: Հերթական ներկայացումը բեմադրվել է հոկտեմբերի 8-ին: Այս անգամ, սակայն, Իլհամ Ալիեւն ավելի շատ ծանրացել է «համեմատությունների» վրա: Թիրախ է ընտրվել, ինքնին հասկանալի է, Հայաստանը: Ըստ երեւույթին, հոկտեմբերի վերջին Փարիզում նախատեսվող բարձր մակարդակի հանդիպումից առաջ Ադրբեջանի «նորին գերազանցություն բռնապետը» որոշել է ցրել հասարակությանը պատած տագնապները, բայց, քանի որ տնտեսական քիչ թե շատ շոշափելի, անգամ` նենգափոխումներից հետո, պատկեր ներկայացնել չէր կարող, ուստի ընտրել է Հայաստանի «համատարած դատարկման եւ տնտեսական աղետի համապատկերի վրա» մի քիչ զվարթացնել կառավարության անդամներին, որոնք չգիտեն` եթե նավթի գների անկումը շարունակվի, ապա ինչպե՞ս են փակելու բյուջեի լայնացող ճեղքերը: Ամենազավեշտականն այն է, որ Իլհամ Ալիեւը խոսել է հուլիս-օգոստոսին շփման գծում «հայկական ուժերին հասցված կործանիչ հարվածների» մասին: Նա մոռացել է, որ լարվածության օրերին տասնյակ զոհեր տվել է հենց ադրբեջանական կողմը, իսկ վիրավորների քանակն այնքան մեծ էր, որ Ադրբեջանի բուժհաստատությունները չէին հասցնում անհրաժեշտ օգնություն ցուցաբերել եւ ստիպված էին դիմել Թուրքիայի օգնությանը: Կամ, թերեւս, վիրավորները հենց թուրքական զինված ուժերի ծառայողներ էին: Իր ելույթում Իլհամ Ալիեւն անդրադարձել է նաեւ Հայաստանի «միջազգային մեկուսացվածությանը»: Որեւէ փաստ, իհարկե, նա չի վկայակոչել: Փոխարենը «կասկածել է Հայաստանի ինքնիշխանությանը» եւ վերստին խոսել Ադրբեջանի «օրավուր աճող հեղինակության եւ ազդեցության» մասին: Ադրբեջանական որոշ լրատվամիջոցներ, մինչդեռ, վստահելի աղբյուրներից ստացած տեղեկատվություն են տարածել, թե առաջիկայում «արեւմտյան մի շարք երկրներ ադրբեջանցի պաշտոնյաների նկատմամբ կարող են պատժամիջոցներ կիրառել»: Նախորդ հոդվածում մենք անդրադարձել էինք Տիրանայի դատարանի կողմից ադրբեջանական նավթային ընկերության հաշիվների վրա կալանք դնելու խնդրին եւ ենթադրել, որ, ամենայն հավանականությամբ, խոսքն Ադրբեջանում իշխող ընտանիքին պատկանող դրամական միջոցների սառեցման մասին է: Իսկ եթե ճիշտ են լուրերը, որ մոտ ժամանակներս ադրբեջանցի մի շարք պաշտոնյաներ կարող են արեւմտյան պատժամիջոցների ենթարկվել, ուրեմն ակնհայտ է, որ պաշտոնական Բաքուն լուրջ խնդիրներ է ունենալու միջազգային կառույցների հետ: Բաքվում ԱՄՆ նախկին դեսպան Ռիչարդ Կոզլարիչը, ով մինչ այդ էլ բազմիցս քննադատության էր ենթարկել իլհամալիեւյան բռնատիրությունը, Միացյալ Նահանգների պետդեպարտամենտին կոչ է արել «պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ, որտեղ մարդու իրավունքները ոտնահարվում են ամեն քայլափոխի»: Բաքվում իշխող վարչախմբին խիստ անհանգստացրել է այն, որ Սախարովի անվան միջազգային մրցանակի իրական հավակնորդների շարքում է հայտնվել իրավապաշտպան Լեյլա Յունուսովան, որը կալանքի տակ է արդեն մի քանի ամիս: Կալանավորված է նաեւ նրա ամուսինը` պատմաբան Արիֆ Յունուսովը: Բաքվի վարչախմբի ատելությունը Յունուսովների հանդեպ այնքան խորն է, որ քրեակատարողական հիմնարկում ամուսինները պահվում են կրկնահանցագործների հետ նույն խցում: Լեյլա Յունուսովայի դատապաշտպանի հայտարարությամբ` նա ենթարկվում է «ֆիզիկական բռնությունների, զրկված է անհրաժեշտ դեղորայք ստանալու, հարազատների հետ նամակագրություն իրականացնելու իրավունքից»: Այս եւ առհասարակ քաղբանտարկյալների հանդեպ անմարդկային վերաբերմունքը, ինչ խոսք, չի կարող աննկատ մնալ միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունների կողմից: Միացյալ Նահանգների պետդեպարտամենտի խոսնակն օրերս Ադրբեջանին ուղղակի հորդորել է «ազատ արձակել քաղբանտարկյալներին, իրականացնել բարեփոխումներ»: Իշխող վարչախումբը, սակայն, իրավիճակը լիցքաթափելու որեւէ ցանկություն չունի: Բաքվի գործադիր իշխանությունն ընդդիմության հանրահավաքի տեղ, ինչպես միշտ, սահմանել է արվարձանային մի «մարզադաշտ», որտեղ քաղաքացիները կարող են հասնել միայն... տաքսի պատվիրելով: Ահագնացող մեկուսացման խորապատկերի վրա իլհամալիեւյան վարչախումբը հայտնագործել է, որ «ամեն ինչ արվում է հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների միջոցով»: Ադրբեջանական մամուլը հեղեղված է «հայկական լրտեսական ցանցի» մասին պատվիրված հրապարակումներով: Բանը հասել է նրան, որ Լեյլա Յունուսովային Սախարովի մրցանակ կարող է շնորհվել, որովհետեւ «հանգուցյալ ակադեմիկոսի կինն ազգությամբ հայուհի է, հայուհի էր նաեւ Արիֆ Յունուսովի մայրը»: Ավելի մեծ «հայտնագործություն» է արել Իլհամ Ալիեւի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ, արտաքին քաղաքականության հարցերի պատասխանատու Նովրուզ Մամեդովը: Twitter-ի իր էջում նա արել է հետեւյալ գրառումը. «ԱՄՆ Իլինոյս նահանգի 10-րդ ընտրատարածքից Միացյալ Նահանգների Սենատի անդամության թեկնածու Ռոբերտ Դոդլը, որպեսզի արժանանա հայկական համայնքի աջակցությանը, Լեռնային Ղարաբաղի «օկուպացիոն ռեժիմը» (չակերտները մերն են- Վ. Ա.) անվանել է ԱՄՆ դաշնակից: Արժե ավելացնել, որ Ռոբերտ Դոդլը, հանրապետական կոնգրեսականներից մեկը, 304-րդ բանաձեւը պաշտպանողներից է: «Հայերի ցեղասպանությունը պատմական փաստ է, եւ այն պետք է ճանաչվի»,- հայտարարել է նա: (http://haqqin.az/news/31620) Ահա այսպիսի իրավիճակ` վարչախմբի պարագլուխը «փաստում է Հայաստանի միջազգային մեկուսացումը», իսկ նրա արտաքին քաղաքականության «ճարտարապետներից» մեկը, կամա թե ակամա, դառնում ԱՄՆ կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության գործոնի վերաիմաստավորման քարոզիչը: Քանի որ ինչպե՞ս է Նովրուզ Մամեդովը վերոհիշյալ գրառումն անելուց հետո ադրբեջանական հասարակությանը «համոզելու, որ Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչված չէ եւ երբեք որեւէ երկրի կողմից չի ճանաչվելու»: Իսկ եթե Ռոբերտ Դոդլն ընտրվի ԱՄՆ Սենատի անդամ եւ հարցը ներկայացնի Միացյալ Նահանգների կառավարության քննարկմա՞նը: Իսկ եթե ԱՄՆ եւս մի քանի նահանգ ճանաչի՞ ԼՂՀ անկախությունը, ինչպես որ օգոստոսի 28-ին Կալիֆոռնիայի Սենատը վարվեց: ...Մեկ անգամ Ադրբեջանը «լայն քայլերով» ընդառաջ է գնացել իրականությանը: Երկրորդը կարող է ավելի կործանարար լինել: Բայց, ըստ երեւույթին, Իլհամ Ալիեւը վառել է նահանջի բոլոր կամուրջները: Համենայնդեպս` քաղաքակիրթ աշխարհի հետ շփման եզրեր գտնելու առումով: Իսկ եթե նրա աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալն է տիրոջ ցուցումներին հակասող գրառումներ թողնում սոցցանցերում, ուրեմն վերջի սկիզբն անհավանական չէ: Ստեփանակերտ |
