Տեղադրվել է` 2014-10-09 23:59:21 (GMT +04:00)

Ընթերցված է` 1805, Տպվել է` 23, Ուղարկվել է էլ.փոստով` 9

ՀՐԱՊԱՐԱԿ ԵՎ ՄԻՆՍԿ

ՀՈՎԻԿ ԱՖՅԱՆ

Քաղաքագիտությունը մեզ համար հստակեցնում է, որ քանի դեռ որեւէ երկրում որեւէ ընդդիմություն իշխանություն չի դարձել, ուրեմն ի դեմս նրա գործ ունենք անհաջողակների հետ: Սա` ընդհանուր առմամբ:

Եթե մասնավորեցնենք, ապա Հայաստանում ընդդիմությունը մի տեսակ խրոնիկ անհաջողակի տպավորություն է թողնում, քանի որ արդեն քանի տարի իշխանությունը նույնն է, ընդդիմությունը նույնն է: Ի դեպ, նույն քաղաքագիտությունը որեւէ երկրի որեւէ իշխանության մասին էլ հստակեցում անում է, մասնավորաբար նշելով, որ եթե իշխանությունը տասնյակ տարիների ընթացքում չի փոխվում, ուրեմն մենք գործ ունենք բռնապետության, կամ այդպիսինը դառնալ ցանկացողների հետ:

Կնշանակի, որ ըստ քաղաքագիտության մենք` բռնապետերի (կամ այդպիսինը դառնալ ցանկացողների) եւ անհաջողակների արանքում ինչ-որ տեղ հավաքված ժողովուրդ ենք: Նման ժողովուրդներին քաղաքագիտության դասագրքերը անվանում չեն տալիս, մենք փորձենք` անբախտ ժողովուրդ ենք:

Նախորդ համարներում արդեն խոսել ենք ընդդիմադիր եռյակի գործունեության մասին, մասնավորաբար ներկայացնելով, որ եռյակը վերջին օրերին «էլ մարզ չկա, որ չմեկնեց` իր «իրազեկման հանրահավաքներով», որոնց նպատակն է, ինչպես երեւում է անվանումից` իրազեկել Հայաստանի բնակչությանը` հոկտեմբերի 10-ին` այսօր, Ազատության հրապարակում տեղի ունենալիք «մայր» հանրահավաքի մասին:

Կասկած չունենք, որ այսօրվա հանրահավաքն անցնելու է խիստ մարդաշատ, ինչը, սակայն, հերքում է Հայաստանում բռնապետության առկայությունը: Եթե մարդիկ կարող են գալ հրապարակ եւ բռունցքները վեր բարձրացրած իշխանափոխությանն ասել` «հիմա», կնշանակի, որ իշխանությունը նրանց առնվազն չի խոչընդոտում, որ իր հեռանալը ցանկանան եւ պահանջեն: Կամ գործող իշխանությունը թերահավատորեն է մոտենում գործող ընդդիմությանը, վերջինիս` ժողովրդին համախմբելու եւ առաջնորդելու ներուժին, հետեւաբար թույլատրում է Ազատության հրապարակում զանազան հավաքույթների անցկացումը, չտեսնելով դրանցում սեփական դիրքերի ամրությունը խարխլող սպառնալիք:

Բայց մի ուրիշ հիմնավորում էլ կա, հենց որի մասին էլ այսօր կխոսենք:

Սկսենք ոչ թե Ազատության հրապարակում հանրահավաքից կամ դրա մասնակիցներից, այլ` Մինսկում հենց այսօր տեղի ունեցող Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրների եւ Հայաստանի եւ Ղրղզստանի նախագահների մասնակցությամբ գագաթաժողովից: Հիշեցնենք, որ Բելառուսի մայրաքաղաքում այսօր կարող է տեղի ունենալ Հայաստանի անդամակցությունը` ԵՏՄ-ին: Չնայած, դատելով այս գործընթացի առանձնահատկություններից, չի բացառվում, որ ՀՀ ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանը իրավացի դուրս գա, եւ այսօր Հայաստանի անդամակցությունը տեղի չունենա: Հիշեցնենք` Գալուստ Սահակյանը վերջերս իր հարցազրույցներից մեկում նշել էր, որ Հայաստանը ԵՏՄ-ին կմիանա 2015-ի հունվարից:

Համենայնդեպս, կարեւորն այս պարագայում ամենեւին էլ Հայաստանի` ԵՏՄ-ին միանալու ժամկետի հստակեցումը չէ, այլ այն, որ այս կապակցությամբ, Հայաստանում քաղաքական ընդվզում չկա: Ավելին, նույն օրը` այսօր, Ազատության հրապարակում երկրի հիմնական ոչ իշխանական ուժերը, ճիշտ է, հանրահավաք են հրավիրել, ճիշտ էՙ այնտեղ հնարավոր է հնչեն` «հեռացիր, գործող իշխանություն» կոչեր, բայց կոնկրետ ԵՏՄ-ին միանալուն դեմ որեւէ ելույթ Ազատության հրապարկում այսօր չի հնչելու: Ինչո՞ւ. տարբերակները երկուսն են. կամ Հայաստանում համաժողովրդական ընդվզման հիմք չկա` կապված երկրի եվրասիականացման գործընթացի հետ, կամ էլ ոչ իշխանականները հենց հոկտեմբերի 10-ն են ընտրել իրենց հանրահավաքի համար, որպեսզի Ազատության հրապարակը զբաղված լինի բոլոր նրանց համար, ովքեր դեմ են ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությանը:Հասկանալի է, որ եթե իշխանությունն ու ընդդիմադիր շարքերում գործող այլ` ազդեցիկ կուսակցությունները դեմ չեն ԵՏՄ-ին մեր երկրի անդամակցությանը, ուրեմն գոնե պետության արտաքին քաղաքական կուրսի` այս պատմական ընտրության առումով նրանք ոչնչով չեն տարբերվում եւ, որն ավելի կարեւոր է` չեն տարբերվելու գործող իշխանություններից, եթե ինչ-որ գործողությունների արդյունքում անհաջողակներից վերածվեն իշխանության: Այս առումով նկատենք, որ, եթե, փաստորեն, ընդդիմությունն իր արտաքին քաղաքական պատկերացումներով բոլորովին չի տարբերվում գործող իշխանություններից, ապա որտեղի՞ց Ազատության հրապարակում հավաքված ժողովուրդը, կամ այդ հանրահավաքը ուղիղ եթերում նայող` ավելի մեծ թվով բնակչությունը համոզված լինի, որ ընդդիմությունը իշխանությունից էականորեն տարբերվելու է` այլ հարցերում, օրինակ, կոռուպցիայի դեմ պայքարի արդյունավետ ճանապարհների ընտրության, օրինակ քաղաքական եւ տնտեսական մենաշնորհների վերացման, օրինակ անպատժելիության մթնոլորտի վերացման...ԲՀԿ անդամ պատգամավորներից մեկը, ում անունը կարեւոր չէ` ԲՀԿ-ում նմանների առատության պատճառով, վերջերս հայտարարել էր, թե ինքը պատրաստ է նաեւ կրակել` իրեն դեմ հանդես եկողի վրա, կնշանակի, որ կոնկրետ ԲՀԿ-ի մասով գործող իշխանության «սերմանած» անպատժելիության եւ ամենակարողության մթնոլորտը չի վերանալու` «իշխանափոխությունից» հետո:

Ուրեմն ժողովրդին խմբակային խաբում են, իշխանությունը խաբում է, քանի որ ժողովուրդը լավ չի ապրում, իսկ ընդդիմությունը խաբում է, քանի որ ժողովուրդը լավ չի էլ ապրելու: Այստեղ խնդիրն այն է, որ ժողովրդին առաջարկում են ընտրել, թե ում ղեկավարությամբ է նա ցանկանում` շարունակել վատ ապրել:

Իրականում, եւ այն, ինչը տեղի է ունենում այսօր Մինսկում, եւ այն, ինչը Ազատության հրապարակում է տեղի ունենում, խաբկանք է, թեկուզ միայն այն պատճառով, որ մինսկյան եւ Ազատության հրապարակի գործընթացները ժողովրդի կյանքում էական ազդեցություն չեն թողնելու: Եւ ամենակարեւորն այն է, որ եւ նախագահներ Պուտինը, Նազարբաեւը, Լուկաշենկոն, Սարգսյանը, եւ ավելի պակաս, բայց կրկին նախագահներ` Ծառուկյանը, Տեր-Պետրոսյանն եւ մի քիչ էլ, գուցե Րաֆֆին, հրաշալի հասկանում են, որ այն խաղը, որին իրենք մասնակցում են, կոչվում է` բլեֆ:

Գուցե այդ պատճառով էլ ոչինչ չեն անում, որպեսզի քաղաքագիտությունը նրանց անհաջողակ չանվանի: