RSS | FACEBOOK | NLA
ԳԼԽԱՎՈՐ | ՄՇԱԿՈՒՅԹ | ԸՆՏՐԱՆԻ | ՈՐՈՆՈՒՄ | ԱՐԽԻՎ | ԹԵՄԱ | ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐ


Տեղադրվել է` 2012-08-15 13:15:00 (GMT +04:00)

ԶՐՈՒՅՑ 90. ՀԵՏԱՔՐՔՐԱՇԱՐԺ ՏԱՌԱՍԽԱԼՆԵՐ

Զարմանալի է, բայց փաստ, որ կան բազմաթիվ բառեր, որոնց գոյությունը պայմանավորված է պարզ սխալներով կամ թյուրիմացություններով: Այս զրույցում կանդրադառնանք դրանցից մի քանիսին, որոնց հետ կապված պատմությունները բավականին հետաքրքրաշարժ են: Ահավասիկ այդ բառերը:

Ապաթարց . թարգմանաբար կազմված է հունարենի ապոստրոֆոս բառից (ապա + դարձ): Հայերենը պետք է լիներ ապադարձ : Հետագա արտասանությամբ դարձել է ապաթարց եւ այդպես էլ մտել բառարաններ:

Արձագանք . ճշգրիտ գրությունն է արձագանգ , բարդված է արձ եւ գանգ բառերից: Արձ -ի համար որոշակի ստուգաբանություն չկա, իսկ երկրորդը գանգյուն «հնչյուն» բառի արմատն է: Կարծիք կա, որ արձարձան բառից է, որը նշանակում է «քար, ժայռ, վեմ»: Այսինքնՙ արձագանք նշանակում է «քարերի ձայն»:

Շերամ . ճիշտ ձեւն է շերաս (մետաքսի որդը): Վերջին տառըՙ ս -ն, սխալ կարդացվելով (հավանաբար բութ (ՙ) նշանի պատճառով), դարձել է մ : Բառը սկսել են գրել շերամ :

Սմբուկ . խոսքը անբարեհունչ բադրիջան (բադրջան, պատինճան) բառի մասին է: Արաբերեն անաբ բառից է, որը տվել է նախ հայերեն ամբուկ , իսկ հետո, ա եւ ս տառերի նմանությունից շփոթվելով, սմբուկ :

Թանգարան . պարսկերեն թանգ (նեղ) բառից է, որ հետո ձեռք բերեց «մեծագին, սուղ» նշանակությունները: Արեւելահայերենում ունենք թանկ, թանկանալ, թանկանոց, թանկարժեք եւ այլ բառերը, բոլորը գրված կ -ով, արեւմտահայերենումՙ թանգարան , որը միակ բառն է գ -ով: Այս անմիօրինակությունը շփոթ է առաջացնում: Ճիշտ կլիներ թանգարան -ն էլ գրել թանկարան :

Շագանակ . ճիշտ ձեւն է շահդանակ : Շագանակ բառը բառարան են մտցրել Մխիթարյան միաբաններըՙ ընտրելով մեր ձեռագրերում տարածված բազմաթիվ այլագրություններից: Բայց հետագայում պարզվել է, որ ճիշտ ձեւն է շահդանակ , այսինքնՙ «շահի սերմ, արքայական հատիկ», եւ խոսքը կանեփի սերմի մասին է եւ ոչ թե այսօրվա շագանակի:

Գչիր . սխալ ընթերցման հետեւանքով առաջացած եւ բառարաններ մտած բառ է. սովորական գրիչ բառը սխալ գրելով եւ սխալ ընթերցելովՙ ստեղծվել է գչիր բառըՙ «շաղափ, ծակիչ» իմաստով:

Եվ վերջում մի հետաքրքիր, ոչ ճիշտ մեկնաբանության մասին:

Խոսքը չնաշխարհիկ բառին է վերաբերում:

Չնաշխարհիկ . «արտակարգ կերպով լավ, գեղեցիկ, անզուգական, աննման»: Շատերը համարում են, որ բառը նշանակում է «չին աշխարհից բերած»: Այնինչ Աճառյանը պնդում է, որ այդ դեպքում բառը պիտի լիներ ճենաշխարհիկ : Եվ տալիս է իր ստուգաբանությունըՙ չնաշխարհիկ -ը կազմված է ոչ (չ) եւ աշխարհ բառերից: Այսինքնՙ «աշխարհից դուրս, ոչ այս աշխարհից, արտակարգ»:

 
 

«ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ

Հայկական էկեկտրոնային գրքերի և աուդիոգրքերի ամենամեծ թվային գրադարան

ԱԶԳ-Ը ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ԳՐԱՀՐԱՏԱՐԱԿՉԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ԱԶԴԱԳԻՐ