ԶՐՈՒՅՑ 23. Ի՞ՆՉ Է ԱՆՈՒՆԴ. ՄԽԻԹԱ՞Ր Ինչո՞ւ ենք առանձնացրել Մխիթար անունը: Պարզվում է, որ շատ հետաքրքրական կազմություն եւ իմաստ ունի իր մեջ պահածՙ առաջին հայացքից չերեւացող: Մխիթարը հայերեն արական անուն է: Նշանակում է «սփոփանք, մխիթարանք, ամոքանք»: Առաջացել է հայերեն մի՛ խիթար ձեւից: Իսկ խիթել (կամ խիթալ ) բառի արմատն է խէթ , որը նշանակում է «խղճի խայթ», «կասկած, վախ»: Խիթալ նշանակում է «հոգս անել, վախենալ, մտատանջվել»: Ու երբ ասում ենքՙ մի՛ խիթար, ապա ասում ենք. «Հոգս մի՛ ունեցիր, մի՛ մտատանջվիր, մի՛ վախեցիր»: Ահա թե ինչ խորհուրդ ունի իր մեջ Մխիթար անձնանունը, որը ինչ-որ չափով բարեմաղթանք է, ինչ-որ չափով օրհնանք: Շատ նշանավոր Մխիթարներ ենք ունեցել. թվենք մի քանիսին: Մխիթար , նշանավոր ճգնակյաց, Թանահատի վանքի հիմնադիր: Մխիթար Հերացի, բժիշկ եւ աստղաբաշխ, գիտեր արաբերեն, հունարեն, պարսկերեն, նշանավոր գործերից մեզ է հասել «Ջերմանց մխիթարություն» բժշկական աշխատությունը, որը գրել է կաթողիկոս Գրիգոր Տղայի պատվերով եւ աջակցությամբ: Նրա խնդրանքով Ներսես Շնորհալին գրել է իր տաղերից մի քանիսը: Ահա թե ինչ «Վերնատուն» ենք ունեցել ժամանակին: Մխիթար Գոշ , նշանավոր առակագիր: 1184 թվականին գրել է իր նշանավոր Դատաստանագիրքը, որը թարգմանվել է եվրոպական գրեթե բոլոր լեզուներով: Մխիթար Սեբաստացի , Մխիթարյան միաբանության հիմնադիրը, միաբանություն, որը հայ գիտության եւ մշակույթի փարոս է աշխարհում: Այնտեղ հայերեն են թարգմանել օտար հին եւ նոր գրականության բոլոր նշանավոր երկերըՙ 1000 հատոր, կազմել ամբողջ հայ հին մատենագրությունը, գրել բառարաններ, հայոց պատմություն, գրականություն եւ այլն, եւ այլն: |
